Κλιμάκωση Βενεζουέλα–ΗΠΑ: Ο Μαδούρο κηρύσσει έκτακτη ανάγκη, η Αμερική του Τραμπ απαντά με πλοία και μαχητικά
Γράφει η συντακτική ομάδα Insideworld
Σύμφωνα με τις αρχές της Βενεζουέλας, τα αεροσκάφη εντοπίστηκαν σε απόσταση περίπου 75 χιλιομέτρων από την ακτογραμμή της χώρας. Η παραβίαση καταγράφηκε από την αεράμυνα και τα συστήματα ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας του διεθνούς αεροδρομίου Μαϊκετία, ενώ επιβεβαιώθηκε και από εμπορικό αεροσκάφος που βρισκόταν στην περιοχή. Ο υπουργός Άμυνας Βλαντιμίρ Παντρίνο Λόπες χαρακτήρισε την ενέργεια ως πρόκληση που απειλεί την εθνική κυριαρχία και δήλωσε ότι η χώρα δεν θα ανεχθεί στρατιωτική παρενόχληση.
Η κυβέρνηση εξέδωσε ανακοίνωση μέσω των υπουργείων Εξωτερικών και Άμυνας, κατηγορώντας τις ΗΠΑ για παραβίαση του διεθνούς δικαίου και για ενέργειες που θέτουν σε κίνδυνο την πολιτική αεροπορία στην Καραϊβική. Η ανακοίνωση απευθύνει έκκληση στον Υπουργό Άμυνας των ΗΠΑ να τερματίσει άμεσα τη στρατιωτική δραστηριότητα, την οποία χαρακτηρίζει απερίσκεπτη και επιθετική.
Από την πλευρά των Ηνωμένων Πολιτειών, ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ενημέρωσε το Κογκρέσο ότι η χώρα του εμπλέκεται πλέον σε μη διεθνή ένοπλη σύγκρουση εναντίον καρτέλ ναρκωτικών, των οποίων τα μέλη θεωρούνται πλέον παράνομοι μαχητές. Η αποστολή μαχητικών αεροσκαφών τύπου F-35 stealth στο Πουέρτο Ρίκο εντάσσεται στο πλαίσιο αυτής της επιχείρησης, σύμφωνα με αμερικανικά μέσα ενημέρωσης. Ο Τραμπ αρνήθηκε ότι υπήρξε παραβίαση του εναέριου χώρου, χαρακτηρίζοντας τις καταγγελίες του Μαδούρο ως απόπειρα αποπροσανατολισμού από την εσωτερική κρίση της χώρας.
Αναλυτές εκτιμούν ότι οι συγκεντρωμένες δυνάμεις των ΗΠΑ είναι επαρκείς για την κατάληψη και διατήρηση στρατηγικών υποδομών, όπως λιμάνια και αεροδρόμια στη Βενεζουέλα. Η εκτίμηση αυτή ενισχύει την ανησυχία για πιθανή στρατιωτική εμπλοκή με απρόβλεπτες συνέπειες για την περιοχή. Η πιθανότητα σύρραξης δημιουργεί σοβαρές επιπτώσεις, τόσο σε στρατιωτικό όσο και σε ανθρωπιστικό επίπεδο. Η ναυτική και αεροπορική εμπλοκή μπορεί να οδηγήσει σε ευρύτερη αντιπαράθεση με εμπλοκή τρίτων χωρών, ενώ η ήδη εύθραυστη οικονομική και κοινωνική κατάσταση της Βενεζουέλας κινδυνεύει να επιδεινωθεί δραματικά.
Η κρίση αυτή δεν είναι πρωτοφανής. Κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Ούγκο Τσάβες, η Βενεζουέλα είχε καταγγείλει παρόμοια περιστατικά. Τον Ιανουάριο του 2010, η κυβέρνηση Τσάβες ανέφερε ότι αμερικανικό αεροσκάφος τύπου P-3 παραβίασε δύο φορές τον εναέριο χώρο της χώρας. Ο Τσάβες είχε δώσει εντολή σε μαχητικά F-16 να αναχαιτίσουν το αεροσκάφος, ενώ είχε κατηγορήσει τις ΗΠΑ για στρατιωτική πρόκληση και κατασκοπεία. Το Πεντάγωνο είχε αρνηθεί τις κατηγορίες, δηλώνοντας ότι δεν υπήρξε παραβίαση και ότι οι πτήσεις ήταν εντός διεθνούς εναέριου χώρου.
Η επαναλαμβανόμενη φύση αυτών των γεγονότων ενισχύει την επιχειρηματολογία της Βενεζουέλας περί συστηματικής παραβίασης της κυριαρχίας της. Η κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης από τον Μαδούρο παρέχει στην κυβέρνηση αυξημένες εξουσίες για την αντιμετώπιση εξωτερικών απειλών και την ενίσχυση της στρατιωτικής ετοιμότητας. Ο πρόεδρος δήλωσε ότι η χώρα του βρίσκεται στο στόχαστρο μιας επικοινωνιακής και στρατιωτικής επίθεσης και ότι η Βενεζουέλα θα υπερασπιστεί την κυριαρχία της με κάθε μέσο.
Η κυβέρνηση της Βενεζουέλας απευθύνθηκε στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, καταγγέλλοντας την παρουσία αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων στην Καραϊβική ως απειλή για την περιφερειακή ειρήνη και σταθερότητα. Η επιστολή προς τον Γενικό Γραμματέα επικαλείται παραβίαση του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και της Συνθήκης του Τλατελόλκο, που καθιερώνει την Καραϊβική ως ζώνη ελεύθερη από πυρηνικά όπλα. Αν και δεν έχει υπάρξει επίσημη απάντηση από τον ΟΗΕ, η κίνηση αυτή ενισχύει τη διεθνή διάσταση της κρίσης.
Η γεωπολιτική διάσταση είναι έντονη, καθώς η Βενεζουέλα αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες πετρελαιοπαραγωγούς χώρες στον κόσμο. Η στρατηγική της θέση και οι ενεργειακοί της πόροι την καθιστούν στόχο για διεθνείς δυνάμεις. Ο Μαδούρο υποστηρίζει ότι η πίεση που δέχεται η χώρα του είναι αποτέλεσμα οικονομικών συμφερόντων και επιδιώξεων για αλλαγή καθεστώτος. Η ανθρωπιστική διάσταση της κρίσης είναι επίσης κρίσιμη, καθώς η χώρα αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα υπερπληθωρισμού, ελλείψεων βασικών αγαθών και μαζικής μετανάστευσης.
Το Πεντάγωνο δεν έχει προχωρήσει σε επίσημα σχόλια για τις κατηγορίες της Βενεζουέλας, ενώ η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις. Ο Οργανισμός Αμερικανικών Κρατών δεν έχει εκδώσει ακόμη επίσημη θέση, αλλά αναμένεται να τοποθετηθεί τις επόμενες ημέρες.
