Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, που αφορά εκτεταμένη απάτη με ευρωπαϊκές αγροτικές επιδοτήσεις στην Ελλάδα, έχει φέρει στο προσκήνιο μία από τις πιο δυναμικές και αδιάλλακτες μορφές της ευρωπαϊκής δικαιοσύνης: τη Λάουρα Κόντρουτσα Κοβέσι. Ως επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (EPPO), η Κοβέσι έχει αναλάβει προσωπικά την εποπτεία της υπόθεσης, θεωρώντας την μία από τις σοβαρότερες περιπτώσεις διασπάθισης κοινοτικών κονδυλίων στην Ελλάδα.

Η Λάουρα Κοβέσι δεν είναι μία τυχαία δικαστική λειτουργός. Γεννημένη το 1973 στη Ρουμανία, με πτυχίο και διδακτορικό στη Νομική, υπήρξε η πρώτη γυναίκα Γενική Εισαγγελέας της χώρας της και αργότερα επικεφαλής της Εθνικής Διεύθυνσης Καταπολέμησης της Διαφθοράς (DNA). Το 2019 ανέλαβε την ηγεσία της νεοσύστατης Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, με αποστολή την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ε.Ε. από απάτες, δωροδοκίες και οργανωμένο έγκλημα.

Η υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ αφορά καταγγελίες για εικονικές δηλώσεις αγροτικών εκτάσεων, ψευδείς αιτήσεις επιδοτήσεων και εμπλοκή κρατικών υπαλλήλων, πολιτικών προσώπων και ιδιωτών. Σύμφωνα με πληροφορίες, η EPPO διερευνά περισσότερα από 40 εμπλεκόμενα πρόσωπα για αδικήματα όπως απάτη, σύσταση εγκληματικής οργάνωσης και νομιμοποίηση εσόδων. Η Κοβέσι έχει ήδη επισκεφθεί την Αθήνα, συναντώντας τον υπουργό Δικαιοσύνης, τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου και τον αρχηγό της ΕΛ.ΑΣ., ενώ έχει δηλώσει δημόσια: «Η κοινή γνώμη δεν πρέπει να αποπροσανατολιστεί από το ουσιώδες ερώτημα: υπήρξε οργανωμένη απάτη και διαφθορά;».

Ωστόσο, η πορεία της έρευνας δεν είναι χωρίς εμπόδια. Το άρθρο 86 του ελληνικού Συντάγματος προβλέπει ειδική διαδικασία δίωξης για μέλη της κυβέρνησης και υφυπουργούς, όταν τα αδικήματα τελέστηκαν «κατά την άσκηση των καθηκόντων τους». Η δίωξη μπορεί να ασκηθεί μόνο με απόφαση της Βουλής, γεγονός που συχνά οδηγεί σε πολιτική ατιμωρησία ή καθυστέρηση. Η Κοβέσι έχει επισημάνει ότι το άρθρο αυτό έχει παρεμποδίσει την έρευνα όχι μόνο στον ΟΠΕΚΕΠΕ αλλά και στην υπόθεση των Τεμπών, δηλώνοντας ότι «αντίκειται στο ευρωπαϊκό δίκαιο».

Η παρέμβαση της EPPO στον ΟΠΕΚΕΠΕ αποτελεί δοκιμασία για την ανεξαρτησία της ελληνικής δικαιοσύνης. Αν η έρευνα παρεμποδιστεί, η Ελλάδα κινδυνεύει να βρεθεί αντιμέτωπη με ευρωπαϊκές κυρώσεις και θεσμική απαξίωση.

Η νομική βάση για την παρέμβαση της EPPO είναι ισχυρή. Σύμφωνα με το ευρωπαϊκό δίκαιο, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έχει προτεραιότητα έναντι των εθνικών αρχών σε υποθέσεις που αφορούν ευρωπαϊκά κονδύλια. Δεν δεσμεύεται από εθνικές διατάξεις που περιορίζουν την ποινική δίωξη, εφόσον αυτές παρακωλύουν την απονομή δικαιοσύνης. Αν η EPPO διαπιστώσει ότι υπάρχει σύσταση εγκληματικής οργάνωσης, τότε το άρθρο 86 δεν εφαρμόζεται, καθώς οι εμπλεκόμενοι αντιμετωπίζονται ως απλοί πολίτες, χωρίς ασυλία.

Επιπλέον, η EPPO μπορεί να ζητήσει την άρση ασυλίας μέσω ευρωπαϊκής διαδικασίας και να προχωρήσει σε δίωξη βάσει ευρωπαϊκού δικαίου, παρακάμπτοντας εθνικές διαδικασίες όταν αυτές εμποδίζουν την απονομή δικαιοσύνης. Το Δικαστήριο της Ε.Ε. έχει δεχθεί ότι εθνικές διατάξεις που εμποδίζουν την εφαρμογή του ευρωπαϊκού δικαίου πρέπει να παραμερίζονται.

Η παρέμβαση της Κοβέσι δεν είναι απλώς θεσμική. Είναι βαθιά πολιτική και συμβολική. Αντιπροσωπεύει μία Ευρώπη που δεν ανέχεται πλέον την ατιμωρησία, που απαιτεί λογοδοσία και διαφάνεια. Η ίδια έχει χαρακτηριστεί ως μία από τις πιο γενναίες και αδιάλλακτες δικαστικές λειτουργούς της ηπείρου, με διεθνείς διακρίσεις όπως η Λεγεώνα της Τιμής (Γαλλία) και το Τάγμα του Πολικού Αστέρα (Σουηδία).

Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ είναι μία δοκιμασία για την ελληνική δημοκρατία και τη θεσμική της ωριμότητα. Αν η Βουλή επιχειρήσει να μπλοκάρει την έρευνα μέσω του άρθρου 86, θα βρεθεί αντιμέτωπη όχι μόνο με την EPPO αλλά και με την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη. Η Κοβέσι έχει ήδη ζητήσει την αναθεώρηση του άρθρου, κάτι που θα αποτελούσε βήμα προς την εναρμόνιση της ελληνικής νομοθεσίας με τις ευρωπαϊκές αρχές δικαίου.

Η υπόθεση αυτή δεν αφορά μόνο την κατασπατάληση ευρωπαϊκών κονδυλίων. Αφορά την ίδια την έννοια της δικαιοσύνης, της ισονομίας και της λογοδοσίας. Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία είναι εδώ για να διασφαλίσει ότι κανείς δεν είναι υπεράνω του νόμου ούτε στην Ελλάδα ούτε πουθενά στην Ευρώπη.

Πηγή φωτογραφίας 1: fanpage.gr
Πηγή φωτογραφίας 2: kontranews.gr