Σε ισχύ τέθηκε το νέο επιχειρησιακό πλάνο επιτήρησης στον οικισμό Ρομά «Αγία Σοφία» στα Διαβατά Θεσσαλονίκης, κατόπιν απόφασης του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλη Χρυσοχοΐδη. Το πλάνο προβλέπει αδιάλειπτη παρουσία αστυνομικών δυνάμεων στον οικισμό, με σκοπό την ενίσχυση της ασφάλειας και την αποτροπή παραβατικών φαινομένων. Η απόφαση εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο κρατικής παρέμβασης σε περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί ως υψηλού κινδύνου. Το Insideworld καταγράφει το ιστορικό της απόφασης, τα αίτια και τις αφορμές που την προκάλεσαν, τις αντιδράσεις που προέκυψαν, καθώς και τις μαρτυρίες και τοποθετήσεις από εμπλεκόμενους φορείς και κατοίκους.

Ιστορικό και πολιτική απόφαση
Η απόφαση για την εφαρμογή του σχεδίου συνεχούς επιτήρησης στους οικισμούς Ρομά δεν προέκυψε αιφνιδιαστικά. Εντάσσεται σε μια μακροχρόνια συζήτηση εντός του Υπουργείου για την ανάγκη ενίσχυσης της παρουσίας των αρχών σε περιοχές με αυξημένους δείκτες εγκληματικότητας. Η στρατηγική αυτή βασίζεται σε προηγούμενες επιχειρησιακές εμπειρίες και αξιολογήσεις, ενώ συνοδεύεται από πολιτική βούληση για άμεση παρέμβαση σε κοινωνικά ευάλωτες περιοχές. Η επιλογή του οικισμού «Αγία Σοφία» στα Διαβατά ως πρώτο σημείο εφαρμογής του σχεδίου δεν ήταν τυχαία. Σύμφωνα με πληροφορίες από την ΕΛ.ΑΣ., η περιοχή είχε καταγραφεί ως μία από τις πιο επιβαρυμένες σε περιστατικά μικροεγκληματικότητας, ενώ υπήρχαν και αναφορές από κατοίκους των γειτονικών συνοικιών για συχνά επεισόδια παραβατικής συμπεριφοράς.

Η απόφαση του Υπουργείου βασίστηκε σε συγκεκριμένα περιστατικά που καταγράφηκαν τους τελευταίους μήνες. Σύμφωνα με αστυνομικές αναφορές, στον οικισμό είχαν εντοπιστεί εστίες διακίνησης ναρκωτικών ουσιών, ενώ υπήρξαν και συλλήψεις για κλοπές, παραβάσεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας και κατοχή όπλων. Οι αρχές θεώρησαν ότι η κατάσταση απαιτούσε άμεση και διαρκή παρουσία της αστυνομίας, όχι μόνο για την καταστολή αλλά και για την πρόληψη περαιτέρω παραβατικών ενεργειών. Παράλληλα, η απόφαση ενισχύθηκε από την πίεση τοπικών κοινωνιών και δημοτικών αρχών, οι οποίοι ζητούσαν πιο ενεργή εμπλοκή της πολιτείας στην αποκατάσταση της τάξης και της ασφάλειας στην περιοχή. Η συγκυρία αυτή λειτούργησε ως καταλύτης για την ενεργοποίηση του σχεδίου.

Δηλώσεις και μαρτυρίες
Η αντίδραση της κοινότητας Ρομά στον οικισμό ήταν μεικτή, με ορισμένους κατοίκους να εκφράζουν επιφυλάξεις και άλλους να δηλώνουν ανοιχτοί στη συνεργασία με τις αρχές. Ο γενικός γραμματέας του οικισμού, Αντώνης Τάσης, δήλωσε ότι «η παρουσία της αστυνομίας μπορεί να λειτουργήσει θετικά, εφόσον συνοδεύεται από σεβασμό και διάλογο». Παράλληλα, κάλεσε τους κατοίκους να επιδείξουν υπευθυνότητα και να αποφύγουν ενέργειες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε εντάσεις. Άλλοι κάτοικοι εξέφρασαν ανησυχία για το ενδεχόμενο υπερβολικής επιτήρησης ή στοχοποίησης, ζητώντας να υπάρξει διαφάνεια και λογοδοσία από τις αστυνομικές δυνάμεις. Σε κάθε περίπτωση, η παρουσία των αρχών έχει ήδη αλλάξει την καθημερινότητα στον οικισμό, με αυξημένους ελέγχους και περιπολίες.

Πολιτικό και κοινωνικό παρασκήνιο
Η απόφαση του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη δεν έμεινε ασχολίαστη στο πολιτικό και κοινωνικό πεδίο. Οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων εξέφρασαν την ανησυχία τους για το ενδεχόμενο στοχοποίησης μιας ολόκληρης κοινωνικής ομάδας, επισημαίνοντας ότι η επιτήρηση δεν μπορεί να υποκαταστήσει την κοινωνική πολιτική. Τόνισαν ότι η παραβατικότητα στους οικισμούς είναι συχνά αποτέλεσμα κοινωνικού αποκλεισμού, φτώχειας και έλλειψης πρόσβασης σε βασικές υπηρεσίες. Από την άλλη πλευρά, τοπικοί φορείς και κάτοικοι των γύρω περιοχών χαιρέτισαν την απόφαση, δηλώνοντας ότι η ασφάλεια αποτελεί προϋπόθεση για την ομαλή συνύπαρξη. Δημοτικοί σύμβουλοι της περιοχής ανέφεραν ότι είχαν δεχθεί επανειλημμένα αιτήματα από πολίτες για ενίσχυση της επιτήρησης, ιδιαίτερα τις βραδινές ώρες.

Αντιδράσεις και προοπτικές
Η εφαρμογή του σχεδίου προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις από κοινωνικούς φορείς, πολιτικά κόμματα και εκπροσώπους της κοινότητας, αναδεικνύοντας τις διαφορετικές οπτικές γύρω από την ασφάλεια, την κοινωνική ένταξη και τον ρόλο της αστυνομίας σε ευάλωτες περιοχές. Οργανώσεις που εκπροσωπούν την κοινότητα Ρομά υπογράμμισαν ότι η επιτήρηση, αν δεν συνοδευτεί από ουσιαστικές κοινωνικές πολιτικές, κινδυνεύει να λειτουργήσει ως μέσο απομόνωσης και στιγματισμού. Τόνισαν ότι η παραβατικότητα δεν είναι χαρακτηριστικό της ταυτότητας των Ρομά, αλλά αποτέλεσμα χρόνιου κοινωνικού αποκλεισμού, έλλειψης πρόσβασης στην εκπαίδευση, στην εργασία και στις δημόσιες υπηρεσίες. Αντιπολιτευόμενα κόμματα άσκησαν κριτική στην κυβέρνηση, χαρακτηρίζοντας την πρωτοβουλία ως επικοινωνιακή και αποσπασματική. Υποστήριξαν ότι η επιλογή του οικισμού στα Διαβατά για την έναρξη του σχεδίου έγινε με στόχο την προβολή αποφασιστικότητας, χωρίς να έχει προηγηθεί ουσιαστική διαβούλευση με την κοινότητα ή αξιολόγηση των κοινωνικών παραμέτρων. Από την πλευρά της κυβέρνησης, κύκλοι του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη υπερασπίστηκαν το σχέδιο, επισημαίνοντας ότι πρόκειται για πιλοτική εφαρμογή που θα αξιολογηθεί ως προς την αποτελεσματικότητά της. Τόνισαν ότι η παρουσία της αστυνομίας δεν έχει κατασταλτικό χαρακτήρα, αλλά στοχεύει στην πρόληψη και στην ενίσχυση του αισθήματος ασφάλειας των πολιτών.

Επέκταση και επόμενα βήματα

Το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη έχει καταστήσει σαφές ότι η παρέμβαση στα Διαβατά αποτελεί την αρχή μιας ευρύτερης στρατηγικής. Ήδη εξετάζεται η επέκταση του σχεδίου σε άλλους οικισμούς Ρομά σε περιοχές όπως η Δυτική Αττική, η Λάρισα και η Πάτρα, όπου έχουν καταγραφεί παρόμοια φαινόμενα παραβατικότητας. Παράλληλα, προωθείται η θεσμοθέτηση του ρόλου του «διαμεσολαβητή Ρομά» εντός των αστυνομικών υπηρεσιών. Πρόκειται για άτομα από την ίδια την κοινότητα, τα οποία θα λειτουργούν ως γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ των κατοίκων και των αρχών, με στόχο την αποφυγή παρεξηγήσεων και την ενίσχυση της συνεργασίας.

Επιπλέον, το Υπουργείο σχεδιάζει τη συνεργασία με κοινωνικούς φορείς και ΜΚΟ για την υλοποίηση παράλληλων δράσεων κοινωνικής στήριξης. Στο πλαίσιο αυτό, προβλέπεται η παροχή εκπαιδευτικών προγραμμάτων, η ενίσχυση της πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας και πρόνοιας, καθώς και η δημιουργία δομών υποστήριξης για παιδιά και νέους του οικισμού. Οι δράσεις αυτές στοχεύουν στην αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων της παραβατικότητας, όπως η φτώχεια, η ανεργία και ο κοινωνικός αποκλεισμός. Παράλληλα, έχει τεθεί σε λειτουργία μηχανισμός αξιολόγησης της εφαρμογής του σχεδίου, με τη συμμετοχή ανεξάρτητων παρατηρητών και εκπροσώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης. Η συλλογή δεδομένων για την επίδραση της επιτήρησης στην καθημερινότητα των κατοίκων, στα επίπεδα εγκληματικότητας και στην κοινωνική συνοχή θα αποτελέσει βασικό εργαλείο για τη λήψη αποφάσεων σχετικά με την επέκταση ή την τροποποίηση του μέτρου.

Η εφαρμογή του σχεδίου 24ωρης επιτήρησης στον οικισμό Ρομά στα Διαβατά Θεσσαλονίκης σηματοδοτεί την έναρξη μιας νέας επιχειρησιακής προσέγγισης από το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, με στόχο την ενίσχυση της ασφάλειας σε περιοχές που χαρακτηρίζονται από αυξημένη παραβατικότητα. Η εξέλιξη αυτή συνοδεύεται από ποικίλες αντιδράσεις και τοποθετήσεις, τόσο από εκπροσώπους της κοινότητας Ρομά όσο και από κοινωνικούς και πολιτικούς φορείς. Οι επόμενες εβδομάδες αναμένεται να καταδείξουν τον βαθμό αποτελεσματικότητας του μέτρου, καθώς και τις επιπτώσεις του στην καθημερινότητα των κατοίκων και στη συνολική κοινωνική δυναμική της περιοχής.

Πηγή φωτογραφίας 1: parapolitika.gr
Πηγή φωτογραφίας 2: skai.gr
Πηγή φωτογραφίας 3: tanea.gr
Πηγή φωτογραφίας 4: protothema.gr