Σε μια κρίσιμη συγκυρία για τις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ βρίσκεται αντιμέτωπος με δύο παράλληλες κρίσεις που δοκιμάζουν την αντοχή της αμερικανικής πολιτικής και διπλωματίας: την πρόκληση της Χαμάς στη Μέση Ανατολή και την εσωτερική πολιτική αντιπαράθεση στο Κογκρέσο, που απειλεί να οδηγήσει τη χώρα σε κυβερνητικό λουκέτο (shutdown) από την 1η Οκτωβρίου.

Ο Τραμπ παρουσίασε ένα ειρηνευτικό σχέδιο 20 σημείων για τον τερματισμό της σύγκρουσης στη Γάζα, απαιτώντας από τη Χαμάς να απαντήσει εντός τριών έως τεσσάρων ημερών. Το σχέδιο περιλαμβάνει άμεση κατάπαυση του πυρός, απελευθέρωση όλων των ομήρων, σταδιακή αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων, πλήρη αφοπλισμό της Χαμάς και εγκαθίδρυση διεθνούς τεχνοκρατικής διοίκησης για τη μεταβατική διακυβέρνηση της Γάζας. Ο Αμερικανός πρόεδρος ξεκαθάρισε ότι «δεν υπάρχουν πολλά περιθώρια για διαπραγματεύσεις» και προειδοποίησε πως, αν η Χαμάς απορρίψει την πρόταση, «το Ισραήλ θα κάνει ό,τι πρέπει να κάνει».

Η οργάνωση, σύμφωνα με πηγές του Reuters, θεωρεί το σχέδιο «εντελώς μεροληπτικό υπέρ του Ισραήλ» και χαρακτηρίζει τους όρους «αδύνατους». Η επίσημη απάντηση αναμένεται μετά από σύνοδο στο Κατάρ, με τη συμμετοχή της Τουρκίας και άλλων αραβικών χωρών.

Η κρίση στη Γάζα και η στάση των ΗΠΑ έχουν άμεσες επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή πολιτική και ασφάλεια. Η Ελλάδα, ως μέλος της Ε.Ε. και της Ανατολικής Μεσογείου, παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις. Το Υπουργείο Εξωτερικών έχει εκφράσει την ανάγκη για «βιώσιμη και δίκαιη λύση» στη Γάζα, ενώ η ελληνική διπλωματία συμμετέχει σε διαβουλεύσεις με χώρες της περιοχής. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εκφράσει επιφυλάξεις για το σχέδιο Τραμπ, ζητώντας εγγυήσεις για την προστασία των αμάχων και την ανθρωπιστική πρόσβαση. Παράλληλα, η μεταναστευτική πίεση προς την Ευρώπη ενδέχεται να αυξηθεί, καθώς η κλιμάκωση στη Γάζα μπορεί να προκαλέσει νέο κύμα προσφύγων.

Την ίδια στιγμή, η Ουάσινγκτον βρίσκεται σε τροχιά πολιτικής παράλυσης. Αν δεν εγκριθεί ο νέος προϋπολογισμός μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου, οι ΗΠΑ θα οδηγηθούν σε ένα ακόμη shutdown, με αναστολή λειτουργίας των μη απαραίτητων δημόσιων υπηρεσιών από την 1η Οκτωβρίου. Οι «μη ουσιώδεις» υπηρεσίες, όπως εθνικά πάρκα και διοικητικές υπηρεσίες, παύουν να λειτουργούν. Οι δημόσιοι υπάλληλοι τίθενται σε άδεια άνευ αποδοχών ή εργάζονται χωρίς αμοιβή, ενώ οι «υποχρεωτικές» υπηρεσίες, όπως ο στρατός και η κοινωνική ασφάλιση, συνεχίζουν να λειτουργούν.

Η αντιπαράθεση μεταξύ Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικανών είναι έντονη. Οι πρώτοι ζητούν αυξημένες κοινωνικές δαπάνες και παράταση της υγειονομικής κάλυψης, ενώ οι δεύτεροι προτείνουν προσωρινή χρηματοδότηση για επτά εβδομάδες. Ο Τραμπ εμφανίζεται αμετακίνητος, με το Γραφείο Προϋπολογισμού να έχει ήδη ζητήσει από τις υπηρεσίες να προετοιμαστούν για παύση πληρωμών.

Η απειλή για κυβερνητικό λουκέτο δεν είναι απλώς διοικητικό πρόβλημα. Έχει άμεσες και έμμεσες συνέπειες στην αμερικανική οικονομία και, κατ’ επέκταση, στην παγκόσμια αγορά. Χιλιάδες δημόσιοι υπάλληλοι τίθενται σε άδεια άνευ αποδοχών ή εργάζονται χωρίς αμοιβή, γεγονός που μειώνει την καταναλωτική δαπάνη και επηρεάζει την τοπική οικονομία. Οι επενδυτές αντιδρούν αρνητικά στην πολιτική αστάθεια, οδηγώντας σε πτώση των χρηματιστηριακών δεικτών και αύξηση της μεταβλητότητας. Η επαναλαμβανόμενη απειλή shutdown υπονομεύει την αξιοπιστία των ΗΠΑ ως οικονομικής υπερδύναμης, με πιθανές επιπτώσεις στην πιστοληπτική της ικανότητα. Παράλληλα, καθυστερούν πληρωμές σε εργολάβους, παγώνουν επιδοτήσεις και αναστέλλονται κρίσιμες υπηρεσίες όπως η έκδοση αδειών, η λειτουργία ερευνητικών κέντρων και η υποστήριξη αγροτικών προγραμμάτων.

Η πολιτική κρίση στις ΗΠΑ δεν περιορίζεται εντός συνόρων. Ένα παρατεταμένο shutdown περιορίζει τη δυνατότητα των ΗΠΑ να συμμετέχουν ενεργά σε διεθνείς διαπραγματεύσεις, να χρηματοδοτούν διεθνείς οργανισμούς και να επιβάλουν κυρώσεις ή να διαχειριστούν κρίσεις όπως αυτή στη Γάζα. Οι σύμμαχοι των ΗΠΑ, από την Ευρώπη έως την Ασία, ανησυχούν για την αξιοπιστία της Ουάσινγκτον ως σταθερού εταίρου. Η αβεβαιότητα γύρω από τη λειτουργία του αμερικανικού κράτους μπορεί να οδηγήσει σε αποδυνάμωση του δολαρίου, με επιπτώσεις στο παγκόσμιο εμπόριο και στις αγορές συναλλάγματος. Επιπλέον, η παύση πληρωμών επηρεάζει δεκάδες διεθνείς πρωτοβουλίες που εξαρτώνται από αμερικανική στήριξη, από την ανθρωπιστική βοήθεια έως την κλιματική χρηματοδότηση.

Η κρίση του shutdown αποκτά ιδιαίτερη σημασία ενόψει των προεδρικών εκλογών του 2026. Ο τρόπος με τον οποίο ο Τραμπ διαχειρίζεται την κρίση θα αποτελέσει βαρόμετρο για την αποτελεσματικότητα και την αποφασιστικότητά του ως ηγέτη. Οι Δημοκρατικοί επιδιώκουν να παρουσιάσουν το shutdown ως αποτέλεσμα της αδιαλλαξίας των Ρεπουμπλικανών, ενώ οι Ρεπουμπλικανοί το χρησιμοποιούν ως μοχλό πίεσης για περικοπές και περιορισμό του κράτους. Οι κοινωνικές ομάδες που πλήττονται από το shutdown —δημόσιοι υπάλληλοι, οικογένειες χαμηλού εισοδήματος, μικρομεσαίοι επιχειρηματίες— ενδέχεται να κινητοποιηθούν πολιτικά. Η διάρκεια και η ένταση του shutdown μπορεί να επηρεάσει τις δημοσκοπικές επιδόσεις του Τραμπ, ενισχύοντας ή αποδυναμώνοντας την εκλογική του βάση.

Η διπλή κρίση ενισχύει την πίεση προς τον Τραμπ, τόσο σε διεθνές όσο και σε εσωτερικό επίπεδο. Στο μέτωπο της Γάζας, η απόρριψη του σχεδίου από τη Χαμάς μπορεί να οδηγήσει σε νέα στρατιωτική κλιμάκωση. Στο εσωτερικό, το shutdown απειλεί να πλήξει την οικονομία, να μειώσει την εμπιστοσύνη των αγορών και να προκαλέσει πολιτικό κόστος για την κυβέρνηση. Το ερώτημα που μένει ανοιχτό είναι αν ο Τραμπ μπορεί να διαχειριστεί ταυτόχρονα δύο κρίσεις που δοκιμάζουν τα όρια της αμερικανικής ισχύος και αξιοπιστίας — και αν η διεθνής κοινότητα είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει τις συνέπειες.

Πηγή φωτογραφίας 1: yahoo.com
Πηγή φωτογραφίας 2: tovima.gr