Η ευλογιά των αιγοπροβάτων εξελίχθηκε το 2025 σε μία από τις σοβαρότερες κρίσεις του πρωτογενούς τομέα στην Ελλάδα με το πρώτο κρούσμα να εντοπίζεται τον Αύγουστο του 2024 και την εξάπλωση να κορυφώνεται μέσα στο καλοκαίρι του επόμενου έτους με 903 κρούσματα σε 1148 εκτροφές και 262854 ζώα να έχουν θανατωθεί σύμφωνα με το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων η Περιφέρεια Θεσσαλίας κατέγραψε 33844 απώλειες με τη Λάρισα να φτάνει τις 20637 και τη Μαγνησία τις 12943 ενώ η Αχαΐα ξεπέρασε τις 6000 λόγω καθυστερημένης αναγνώρισης της νόσου η μείωση του ζωικού κεφαλαίου αγγίζει το 96% σε ορισμένες περιοχές με μόλις 4% να παραμένει ενεργό η εξαγωγική δραστηριότητα της φέτας απειλείται σοβαρά καθώς η συζήτηση για εμβολιασμό ενδέχεται να οδηγήσει σε απώλειες εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ λόγω αποκλεισμού από αγορές όπως Ηνωμένες Πολιτείες Καναδάς Αυστραλία και Ηνωμένο Βασίλειο ενώ οι εξαγωγές ελληνικών γαλακτοκομικών προϊόντων είχαν φτάσει τα 785 εκατομμύρια ευρώ τα τελευταία πέντε χρόνια αλλά πλέον βρίσκονται σε κίνδυνο.

Η αντίδραση του Υπουργείου ήταν άμεση με την ενεργοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Έκτακτης Ανάγκης σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό 2020/687 τα μέτρα περιλάμβαναν θανάτωση και υγειονομική ταφή των ζώων οριοθέτηση ζωνών προστασίας επιτήρησης και απαγορευμένων ζωνών απαγόρευση μετακινήσεων ζώων και ζωοτροφών δημιουργία απολυμαντικών σταθμών κινητοποίηση της ΕΛΑΣ και των κτηνιατρικών υπηρεσιών και σύσταση Task Force για την αντιμετώπιση της νόσου ωστόσο η εφαρμογή παρουσίασε προβλήματα με 24 παραβάσεις να καταγράφονται στη Θεσσαλία για μη δήλωση νοσημάτων και παραβίαση περιοριστικών μέτρων τρεις υποθέσεις κρίθηκαν τελεσίδικες και άλλες 21 εκκρεμούν στην Ξάνθη επιβλήθηκαν πρόστιμα 2500 800 και 5357 ευρώ ενώ στην Ελασσόνα συνελήφθησαν δύο παραγωγοί για παράνομη μετακίνηση κοπαδιών.

Σε αυτό το ήδη τεταμένο πλαίσιο ήρθε να προστεθεί και η διοικητική κρίση στον ΟΠΕΚΕΠΕ ο οργανισμός που διαχειρίζεται τις κοινοτικές ενισχύσεις προς αγρότες και κτηνοτρόφους με την αναστολή πληρωμών λόγω καθυστέρησης υποβολής του νέου σχεδίου στην Κομισιόν να προκαλεί οικονομική ασφυξία στον αγροτικό κόσμο η καθυστέρηση στην καταβολή 600 εκατομμυρίων ευρώ από τα κονδύλια του 2024 και η αναβολή προκαταβολών ύψους 500 εκατομμυρίων ευρώ για το 2025 στέρησαν από τους παραγωγούς την απαραίτητη ρευστότητα για να καλύψουν τις ζημιές να αποπληρώσουν δάνεια και να συνεχίσουν τη δραστηριότητά τους οι επιπτώσεις ήταν αλυσιδωτές με τους κτηνοτρόφους να αντιμετωπίζουν αδυναμία εξυπηρέτησης δανείων και τις τράπεζες να βρίσκονται σε επιφυλακή για δάνεια ύψους 1 δισεκατομμυρίου ευρώ με την Πειραιώς να έχει έκθεση 720 εκατομμυρίων ευρώ στον πρωτογενή τομέα οι αγροτικές οικογένειες που βασίζονται αποκλειστικά στις ενισχύσεις για την κάλυψη βασικών αναγκών βρέθηκαν αντιμέτωπες με κοινωνική ανασφάλεια και ψυχολογική πίεση ενώ οι τοπικές οικονομίες είδαν μείωση της κατανάλωσης πτώση της εμπορικής δραστηριότητας και αύξηση της ανεργίας.

Ο υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Χρήστος Κέλλας δήλωσε στις 5 Οκτωβρίου ότι το ενδεχόμενο lockdown στον πρωτογενή τομέα παραμένει ανοιχτό και θα εξεταστεί σε κυβερνητική σύσκεψη το μέτρο προβλέπει αυστηρή απαγόρευση μετακινήσεων ζώων ζωοτροφών και γάλακτος με ελάχιστη διάρκεια δεκαπέντε ημερών και στόχο την ανάσχεση της ευλογιάς ο ίδιος τόνισε ότι καταβάλλεται κάθε προσπάθεια να αποφευχθεί η εφαρμογή του καθώς οι επιπτώσεις θα είναι σοβαρές για την παραγωγή τη μεταποίηση και τις εξαγωγές.

Παράλληλα παρά την έγκριση κονδυλίου ύψους 63 εκατομμυρίων ευρώ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την ενίσχυση των πληγέντων κτηνοτρόφων οι πληρωμές παραμένουν σε αναστολή λόγω της διοικητικής κρίσης στον ΟΠΕΚΕΠΕ η εκκαθάριση του οργανισμού θεωρείται απαραίτητη για την εκκίνηση των καταβολών ενώ οι αποζημιώσεις για τα θανατωθέντα ζώα παραμένουν σταθερές μεταξύ 220 και 250 ευρώ ανά κεφαλή παρά τις πιέσεις των παραγωγών που εκτιμούν τη ζημιά στα 400 ευρώ ανά ζώο.

Η αγροτική Ελλάδα βρίσκεται σε κατάσταση συναγερμού με την ευλογιά και τον ΟΠΕΚΕΠΕ να θερίζουν τον πρωτογενή τομέα και να δοκιμάζουν τις αντοχές των ανθρώπων της υπαίθρου της παραγωγής και της εθνικής οικονομίας. Σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία το Insideworld παραμένει σταθερά παρόν καταγράφοντας με συνέπεια όλες τις τελευταίες εξελίξεις και στηρίζοντας με ρεπορτάζ την προσπάθεια για διαφάνεια ενημέρωση και ουσιαστική ανάδειξη των προκλήσεων που αντιμετωπίζει ο αγροτικός κόσμος της χώρας.

Πηγή φωτογραφίας 1: politis.com.cy
Πηγή φωτογραφίας 2: fonitisxanthis.gr
Πηγή φωτογραφίας 3: hellasjournal.com