Η λειψυδρία και η ξηρασία απλώνονται σε όλη την Ελλάδα, μετατρέποντας το νερό σε καθημερινό ζητούμενο. Από τις γεωργικές ζώνες της Θεσσαλίας μέχρι τις βρύσες των πόλεων και τα νησιά του Αιγαίου, η χώρα αντιμετωπίζει μια κρίση που βαθαίνει, με τις επιπτώσεις να γίνονται πλέον ορατές παντού.

Στη Θεσσαλία, η υπεράντληση των υπόγειων υδάτων έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις. Οι γεωτρήσεις έχουν αυξηθεί κατά 60% την τελευταία δεκαετία, με αποτέλεσμα τη δραματική πτώση της στάθμης των υδροφόρων οριζόντων. Πολλές γεωργικές εκτάσεις εξαρτώνται αποκλειστικά από την άντληση, χωρίς φυσική αναπλήρωση, γεγονός που καθιστά τη γεωργία μη βιώσιμη. Όπως περιγράφει χαρακτηριστικά ένας αγρότης από την Καρδίτσα: «Το πηγάδι μου στέρεψε για πρώτη φορά μετά από 40 χρόνια. Δεν ξέρω αν θα μπορέσω να συνεχίσω. Οι καλλιέργειες ξεραίνονται πριν καν ανθίσουν».

Η κακοδιαχείριση των υδάτινων πόρων επιδεινώνει την κατάσταση. Το δίκτυο ύδρευσης της Αττικής, ηλικίας άνω των 40 ετών σε πολλά σημεία, παρουσιάζει διαρροές που αγγίζουν το 40% της συνολικής παροχής. Η ΕΥΔΑΠ έχει καταγράψει πάνω από δύο χιλιάδες βλάβες μόνο το 2024, ενώ η αντικατάσταση των σωληνώσεων προχωρά με αργούς ρυθμούς. Παράλληλα, η αστική τσιμεντοποίηση, ειδικά στην Αττική και τη Θεσσαλονίκη, έχει καλύψει φυσικές περιοχές απορρόφησης με άσφαλτο και μπετόν, εμποδίζοντας την αναπλήρωση των υπόγειων υδάτων και ενισχύοντας την επιφανειακή απορροή.

Η γεωργία, που καταναλώνει πάνω από το 70% του γλυκού νερού της χώρας, επιβαρύνει περαιτέρω την κατάσταση. Το βαμβάκι, που καλλιεργείται κυρίως στη Θεσσαλία, απαιτεί έως και οκτώ χιλιάδες κυβικά μέτρα νερού ανά εκτάριο. Αντίστοιχα, το αβοκάντο στην Κρήτη έχει αυξηθεί κατά 300% σε καλλιεργούμενη έκταση από το 2018, παρά τις περιορισμένες υδατικές δυνατότητες του νησιού.

Η λειψυδρία έχει σοβαρές συνέπειες στον αστικό ιστό. Η υποβάθμιση των δημόσιων χώρων είναι εμφανής, καθώς πάρκα, πλατείες και αστικοί κήποι υπολειτουργούν λόγω έλλειψης νερού για άρδευση. Σε πόλεις όπως η Αθήνα και η Πάτρα, οι πράσινες ζώνες συρρικνώνονται ή παραμένουν ξηρές για μήνες, επηρεάζοντας την ποιότητα ζωής των κατοίκων.

Η αυξημένη ζήτηση νερού σε αστικά κέντρα, ειδικά τους θερινούς μήνες, οδηγεί σε χαμηλή πίεση, διακοπές παροχής και φθορές σε δίκτυα. Στην Αττική, το 40% του νερού χάνεται λόγω διαρροών, ενώ περιοχές όπως το Περιστέρι, η Νίκαια και το Ίλιον αντιμετωπίζουν συχνές διακοπές και χαμηλή ποιότητα νερού. Η λειψυδρία εντείνει τις κοινωνικές ανισότητες, καθώς οι περιοχές με παλαιότερα δίκτυα ή χαμηλότερη προτεραιότητα συντήρησης πλήττονται περισσότερο. Όπως αναφέρει κάτοικος της περιοχής στο Insideworld «Η πίεση στο νερό είναι τόσο χαμηλή που δεν γεμίζει ούτε το πλυντήριο. Πλένουμε τα ρούχα σε ώρες που δεν κοιμάται κανείς».

Οι δήμοι αναγκάζονται να επενδύουν σε αφαλάτωση, μεταφορά νερού ή προσωρινές λύσεις, επιβαρύνοντας τους προϋπολογισμούς τους και περιορίζοντας άλλες πολεοδομικές παρεμβάσεις. Η αύξηση του κόστους διαχείρισης του νερού επηρεάζει άμεσα τις δυνατότητες των τοπικών αρχών να ανταποκριθούν σε άλλες ανάγκες των πολιτών.

Περιφέρειες και πόλεις που βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο περιλαμβάνουν την Αττική, τη Θεσσαλονίκη, την Κρήτη, τα Δωδεκάνησα και τη Θεσσαλία. Στην Αττική, παρά την ύπαρξη φραγμάτων όπως του Μαραθώνα και του Μόρνου, η μεγάλη πληθυσμιακή συγκέντρωση και οι απώλειες στο δίκτυο καθιστούν την περιφέρεια ευάλωτη. Στη Θεσσαλονίκη, η αστική επέκταση προς Θέρμη και Ωραιόκαστρο έχει αυξήσει τη ζήτηση, ενώ η λίμνη Βόλβη παρουσιάζει πτώση στάθμης. Στην Ανατολική Κρήτη, πόλεις όπως το Ηράκλειο και τα Χανιά αντιμετωπίζουν σοβαρή μείωση βροχοπτώσεων και υπεράντληση, εξαρτώμενες από γεωτρήσεις και μονάδες αφαλάτωσης. Η Ρόδος και η Κως, λόγω τουριστικής πίεσης και έλλειψης φυσικών ταμιευτήρων, βασίζονται σε υδροφόρες και αφαλάτωση, με υψηλό κόστος και τεχνικά προβλήματα. Δήμαρχος νησιού περιγράφει την κατάσταση στο Insideworld: «Το νερό φτάνει με υδροφόρα κάθε τρεις μέρες. Δεν φτάνει ούτε για τα σχολεία. Οι τουρίστες δυσανασχετούν, οι κάτοικοι αγωνιούν». Τέλος, η Λάρισα και η Καρδίτσα, με εντατική γεωργία και αυξανόμενη αστική κατανάλωση, προκαλούν πίεση στο σύστημα ύδρευσης, ενώ η Πάτρα εμφανίζει προβλήματα επάρκειας κατά τους θερινούς μήνες, με περιοχές όπως η Παραλία και τα Βραχνέικα να αντιμετωπίζουν χαμηλή πίεση.

Η Ελλάδα κατατάσσεται στην 19η θέση παγκοσμίως ως προς τον κίνδυνο εμφάνισης λειψυδρίας, με προβλεπόμενη αύξηση της κατά κεφαλήν χρήσης του νερού από τα 1.000 στα 1.200 κυβικά μέτρα ετησίως, ενώ η διαθέσιμη ποσότητα ανά κάτοικο μειώνεται σταθερά. Σύμφωνα με προβλέψεις του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, έως το 2035 η Ελλάδα θα αντιμετωπίζει ετησίως τουλάχιστον 20 επιπλέον ημέρες ξηρασίας σε σχέση με τον μέσο όρο της προηγούμενης δεκαετίας.

Λειψυδρία και ξηρασία πνίγουν την Ελλάδα χωρίς νερό, χωρίς αύριο. Από τη Θεσσαλία ως την Κρήτη και από τις πόλεις ως τα νησιά, η χώρα αντιμετωπίζει μια κρίση που βαθαίνει. Οι αριθμοί σοκάρουν, οι μαρτυρίες προειδοποιούν και οι υποδομές δεν αντέχουν την πίεση. Τα στοιχεία δείχνουν μείωση αποθεμάτων, αύξηση θερμοκρασιών, πίεση στις υποδομές και ανισότητες στην πρόσβαση στο νερό. Οι μαρτυρίες κατοίκων και οι θεσμικές ενδείξεις αποτυπώνουν μια πραγματικότητα που δεν αφορά μόνο το περιβάλλον, αλλά την καθημερινότητα, την οικονομία και τη λειτουργία της χώρας.

Πηγή φωτογραφίας 1: ot.gr
Πηγή φωτογραφίας 2: epirusonline.gr
Phg;h fvtograf;iaw 3: ydorgen.com