Ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ), που ψηφίστηκε τον Σεπτέμβριο του 2025 και εφαρμόζεται από τις 13 του ίδιου μήνα, φέρνει σημαντικές αλλαγές για όλους τους οδηγούς. Η απόφαση για την ανανέωσή του βασίστηκε σε ανησυχητικά στοιχεία: μέσα στο 2024 καταγράφηκαν 665 θάνατοι από τροχαία, με το ένα τρίτο να αφορά οδηγούς ή επιβάτες σε μηχανές. Η Ελλάδα παραμένει στις πρώτες θέσεις στην Ευρώπη σε θανάτους από τροχαία, κάτι που έκανε επιτακτική την ανάγκη για αλλαγές.

Οι βασικές αλλαγές του νέου ΚΟΚ περιλαμβάνουν αυστηρότερες ποινές για όσους παραβιάζουν επανειλημμένα τους κανόνες. Πλέον, τα πρόστιμα δεν αντιμετωπίζονται ξεχωριστά, αλλά προστίθενται μεταξύ τους. Επίσης, οι ποινές διαμορφώνονται ανάλογα με το πόσο σοβαρή είναι η παράβαση και πόσες φορές έχει επαναληφθεί. Τα όρια ταχύτητας μειώνονται: στις πόλεις το ανώτατο όριο είναι 30 χλμ/ώρα, ενώ κοντά σε σχολεία πέφτει στα 20 χλμ/ώρα. Παράλληλα, αυξάνονται τα πρόστιμα για επικίνδυνες συμπεριφορές, όπως η χρήση κινητού, η μη χρήση ζώνης ή κράνους και η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ.

Υπήρξαν φήμες ότι ο νέος ΚΟΚ απαγορεύει την οδήγηση με μπουφάν, την κατανάλωση καφέ ή την ύπαρξη σακουλών στο αυτοκίνητο. Το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών ξεκαθάρισε ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Αυτές οι συνήθειες δεν θεωρούνται παραβάσεις, εκτός αν επηρεάζουν την ασφάλεια. Ο οδηγός πρέπει να βλέπει καθαρά και να κινείται ελεύθερα. Αν, για παράδειγμα, ένα μπουφάν περιορίζει τα χέρια ή μια σακούλα πέσει και αποσπάσει την προσοχή, τότε μπορεί να θεωρηθεί επικίνδυνο. Η Τροχαία κρίνει κάθε περίπτωση ανάλογα με τις συνθήκες.

Στη δημόσια διαβούλευση για τον νέο ΚΟΚ συμμετείχαν ειδικοί, εκπαιδευτές οδήγησης, ποδηλατικές ομάδες, δήμοι και πολίτες. Όλοι συμφώνησαν ότι ο ΚΟΚ έπρεπε να εκσυγχρονιστεί, ώστε να ανταποκρίνεται στις σημερινές ανάγκες. Τονίστηκε η σημασία της πρόληψης και της εκπαίδευσης, αλλά και η ανάγκη να εφαρμόζονται οι ποινές με διαφάνεια και δικαιοσύνη.

Η Ελλάδα προσπαθεί να φτάσει τα πρότυπα άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Στην Ολλανδία, για παράδειγμα, το όριο ταχύτητας στις πόλεις είναι ήδη 30 χλμ/ώρα, ενώ στη Γερμανία είναι 50. Τα πρόστιμα για χρήση κινητού κυμαίνονται από 100€ στη Γερμανία έως 250€ στην Ολλανδία. Στη Σουηδία, η εκπαίδευση των οδηγών είναι πιο απαιτητική και περιλαμβάνει ακόμα και ψυχολογική αξιολόγηση. Με τον νέο ΚΟΚ, η Ελλάδα προσπαθεί να καλύψει το κενό στην εκπαίδευση και να ενισχύσει την πρόληψη, αν και η εφαρμογή των μέτρων δεν είναι πάντα εύκολη.

Οι αντιδράσεις των πολιτών ήταν ανάμεικτες. Κάποιοι ανησυχούν για την αυστηρότητα των προστίμων και φοβούνται ότι μπορεί να υπάρξει αυθαιρεσία. Άλλοι θεωρούν ότι τα μέτρα είναι απαραίτητα για να σωθούν ζωές. Υπήρξαν και ερωτήματα για πρόστιμα που επιβλήθηκαν πριν τεθεί σε ισχύ ο νέος νόμος, κάτι που δημιούργησε απορίες για το αν ήταν νόμιμα. Είναι ξεκάθαρο ότι χρειάζεται καλύτερη ενημέρωση και σωστή εφαρμογή.

Οι ποινές που προβλέπει ο νέος ΚΟΚ είναι αυστηρές. Για χρήση κινητού κατά την οδήγηση, το πρόστιμο είναι 350€ και αφαιρείται το δίπλωμα για 30 ημέρες. Η μη χρήση ζώνης ή κράνους τιμωρείται με 350€ και 150€ αντίστοιχα, επίσης με αφαίρεση διπλώματος για 30 ημέρες. Αν κάποιος ξεπεράσει το όριο ταχύτητας κατά πάνω από 50 χλμ/ώρα, πληρώνει 700€ και χάνει το δίπλωμα για 60 ημέρες. Η οδήγηση με υψηλή ποσότητα αλκοόλ (πάνω από 1,10g/l) επιφέρει πρόστιμο 1.200€, αφαίρεση διπλώματος για 180 ημέρες και αφαίρεση πινακίδων. Η παραβίαση κόκκινου φαναριού τιμωρείται με 700€ και 60 ημέρες χωρίς δίπλωμα. Η στάθμευση σε θέση ΑμεΑ κοστίζει 150€, αφαιρείται το δίπλωμα για 60 ημέρες και το όχημα απομακρύνεται.

Η εκπαίδευση είναι βασικό κομμάτι του νέου ΚΟΚ. Το Υπουργείο Παιδείας, μαζί με το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, σχεδιάζουν να εντάξουν την οδική ασφάλεια στα σχολεία. Προβλέπονται μαθήματα για όλες τις ηλικίες, σεμινάρια για νέους οδηγούς και χρήση ψηφιακών εργαλείων. Η συνεργασία με τα σχολεία θεωρείται απαραίτητη για να πετύχει αυτή η προσπάθεια.

Ο νέος ΚΟΚ δίνει και πρακτικές συμβουλές. Οι οδηγοί πρέπει να έχουν καθαρό οπτικό πεδίο, να μην αποσπούνται από αντικείμενα ή ροφήματα και να ασφαλίζουν σωστά ό,τι μεταφέρουν. Τα ρούχα που φορούν δεν πρέπει να περιορίζουν την κίνησή τους. Ένα χοντρό μπουφάν, για παράδειγμα, μπορεί να γίνει πρόβλημα αν δυσκολεύει την οδήγηση, ακόμα κι αν δεν απαγορεύεται.

Με την εφαρμογή του νέου ΚΟΚ από τις 13 Σεπτεμβρίου 2025, ξεκίνησε μια νέα περίοδος για την οδική ασφάλεια στην Ελλάδα. Οι αλλαγές αφορούν τη συμπεριφορά των οδηγών, τα πρόστιμα και την πρόληψη. Το Υπουργείο έχει δώσει διευκρινίσεις για το πώς εφαρμόζονται οι κανόνες, ενώ ειδικοί και φορείς έχουν καταθέσει προτάσεις για την εκπαίδευση και την ενημέρωση των πολιτών. Οι αντιδράσεις είναι πολλές και διαφορετικές, αλλά όλοι συμφωνούν ότι χρειάζεται σωστή πληροφόρηση και δίκαιη εφαρμογή.

Η αποτελεσματικότητα των μέτρων θα παρακολουθείται από τις αρμόδιες αρχές. Οι εξελίξεις γύρω από την εφαρμογή του νέου ΚΟΚ θα συνεχίσουν να απασχολούν την επικαιρότητα, καθώς η πορεία του θα δείξει αν οι αλλαγές φέρνουν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Το ρεπορτάζ αυτό συγκεντρώνει όλα τα διαθέσιμα στοιχεία, επίσημες διευκρινίσεις, στατιστικά δεδομένα, συγκρίσεις και αντιδράσεις, ώστε να προσφέρει μια πλήρη εικόνα για το τι αλλάζει και γιατί.

Η παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας των μέτρων και η αξιολόγηση των επιπτώσεων στην οδική ασφάλεια αναμένεται να συνεχιστεί από τις αρμόδιες αρχές. Οι εξελίξεις γύρω από την εφαρμογή του νέου Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας θα συνεχίσουν να απασχολούν την επικαιρότητα, καθώς η πορεία του θα δείξει αν οι αλλαγές φέρνουν τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Πηγή φωτογραφίας 1: flash.gr
Πηγή φωτογραφίας 2: huffingtonpost.gr
Πηγή φωτογραφίας 3: aigaionews.gr