Η παγκόσμια κρίση στο ρύζι που εκδηλώθηκε το 2025 δεν αποτελεί απλώς μια διαταραχή στην αγροτική παραγωγή ή στις εμπορικές ροές αλλά αναδεικνύει τις βαθιές αδυναμίες του διεθνούς επισιτιστικού συστήματος και την ευαλωτότητα των αγορών απέναντι σε κλιματικές μεταβολές και γεωπολιτικές εντάσεις Η Ινδία και το Πακιστάν δύο από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς μπασμάτι ρυζιού επλήγησαν από καταστροφικές πλημμύρες που κατέστρεψαν σχεδόν ένα εκατομμύριο εκτάρια καλλιεργειών Οι ποταμοί Ράβι Τσέναμπ Σάτλετζ και Μπέας υπερχείλισαν λίγες μόλις εβδομάδες πριν τη συγκομιδή προκαλώντας σοβαρές ελλείψεις και διαταραχές στις εξαγωγές.

Η Ιαπωνία αντιμετώπισε εσωτερική έκρηξη ζήτησης λόγω τουρισμού και ακραίων θερμοκρασιών με αποτέλεσμα οι τιμές να εκτοξευθούν πάνω από πέντε χιλιάδες γεν για πέντε κιλά ρυζιού Η κυβέρνηση αναγκάστηκε να απελευθερώσει στρατηγικά αποθέματα να επιβάλει όρια αγοράς και να διανείμει ρύζι σε προνομιακές τιμές ενώ η κρίση είχε και πολιτικές συνέπειες με την παραίτηση του υπουργού Γεωργίας μετά από σκάνδαλο διανομής ρυζιού σε υποστηρικτές του Οι διεθνείς αγορές καταγράφουν άνοδο τιμών με χώρες που εξαρτώνται από εισαγωγές όπως η Βρετανία οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Μέση Ανατολή να αντιμετωπίζουν αυξημένο κόστος διατροφής Η πίεση μετακυλίεται στους καταναλωτές προκαλώντας κοινωνική δυσαρέσκεια και ανασφάλεια Σύμφωνα με εκτιμήσεις η ζήτηση για ρύζι θα αυξηθεί κατά τριάντα τοις εκατό έως το 2050 ενώ οι αποδόσεις μειώνονται λόγω κλιματικής αστάθειας Η παραγωγή στη Νοτιοανατολική Ασία έχει ήδη υποχωρήσει με τον ρυθμό αύξησης να πέφτει από ένα κόμμα τέσσερα τοις εκατό σε μόλις μηδέν κόμμα τέσσερα τοις εκατό την τελευταία δεκαετία.

Η ελληνική αγορά δεν μένει ανεπηρέαστη Αν και η χώρα διαθέτει εγχώρια παραγωγή ρυζιού κυρίως στη Μακεδονία και τη Θεσσαλία η εξάρτηση από εισαγωγές είναι σημαντική Οι φετινές ελλείψεις από την Ασία οδήγησαν σε αύξηση τιμών και περιορισμό ποικιλιών στα ράφια των σούπερ μάρκετ Οι καταναλωτές βλέπουν τις επιλογές να μειώνονται και το κόστος να ανεβαίνει ενώ οι επιχειρήσεις εστίασης και βιομηχανίες τροφίμων αναγκάζονται να αναπροσαρμόσουν μενού και τιμοκαταλόγους λόγω της αύξησης του κόστους πρώτων υλών Σύμφωνα με εκπροσώπους του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων η τιμή του μπασμάτι έχει αυξηθεί κατά είκοσι πέντε τοις εκατό σε σχέση με πέρυσι ενώ η διαθεσιμότητα είναι περιορισμένη.

Ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Χαλάστρας κ Νίκος Παπαδόπουλος δήλωσε ότι οι θερμοκρασίες τον Ιούλιο ξεπέρασαν τους σαράντα δύο βαθμούς με αποτέλεσμα να καούν κρίσιμα στάδια της καλλιέργειας και η παραγωγή να είναι μειωμένη κατά τριάντα τοις εκατό σε σχέση με πέρυσι Η Χαλάστρα το Δέλτα Αξιού και η Θεσσαλία αποτελούν τις βασικές περιοχές παραγωγής ρυζιού στην Ελλάδα με συνολική ετήσια παραγωγή που αγγίζει τους εκατό χιλιάδες τόνους σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ και του ΕΛΓΑ Ωστόσο οι φετινές αποδόσεις είναι αισθητά μειωμένες λόγω των ακραίων καιρικών φαινομένων και της μείωσης των υδάτινων πόρων.

Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης ανακοίνωσε πρόγραμμα έκτακτης ενίσχυσης για τους παραγωγούς με στόχο τη διατήρηση της εγχώριας παραγωγής και τη σταθερότητα των τιμών ενώ εξετάζεται η ένταξη του ρυζιού σε προγράμματα αγροτικής αναδιάρθρωσης και η επιδότηση ανθεκτικών ποικιλιών Παράλληλα εκπρόσωποι αλυσίδων σούπερ μάρκετ αναφέρουν ότι η ζήτηση για φθηνότερες ποικιλίες ρυζιού έχει αυξηθεί σημαντικά ενώ παρατηρείται μεταστροφή των καταναλωτών προς εναλλακτικά δημητριακά όπως το κριθάρι και το πλιγούρι.

Η κρίση στο ρύζι δεν είναι η μόνη που πλήττει την αγροτική παραγωγή Στη Γαλλία η παραγωγή κρασιού είναι δεκατρία τοις εκατό χαμηλότερη από τον μέσο όρο της τελευταίας πενταετίας λόγω καύσωνα και ξηρασίας Οι αγρότες βλέπουν τις προσδοκίες για πλούσια σοδειά να διαλύονται ενώ οι διεθνείς αγορές προμηνύουν ακριβότερα προϊόντα και περιορισμένη προσφορά Αναλυτές διεθνών αγορών προειδοποιούν ότι η κρίση του ρυζιού μπορεί να εξελιχθεί σε επόμενη μεγάλη διατροφική κρίση Αν δεν αυξηθούν οι αποδόσεις χώρες όπως η Ινδονησία και οι Φιλιππίνες θα εξαρτώνται όλο και περισσότερο από εισαγωγές Σύμφωνα με μελέτες για την αγροτική βιωσιμότητα η ζήτηση για ρύζι θα αυξηθεί δραματικά ενώ οι φυσικοί πόροι όπως το νερό το χώμα και η εργασία γίνονται ολοένα και πιο δυσεύρετοι.

Βασικό αγαθό της καθημερινής διατροφής το ρύζι μετατράπηκε μέσα σε λίγους μήνες σε πηγή ανησυχίας για χιλιάδες ελληνικά νοικοκυριά Οι αυξήσεις στις τιμές οι ελλείψεις σε δημοφιλείς ποικιλίες και η αβεβαιότητα γύρω από την εγχώρια παραγωγή αποτυπώνονται πλέον στα ράφια των σούπερ μάρκετ Οι καταναλωτές βλέπουν τις επιλογές να περιορίζονται και το κόστος να ανεβαίνει ενώ οι παραγωγοί αντιμετωπίζουν τις συνέπειες των ακραίων καιρικών φαινομένων και της μειωμένης απόδοσης των καλλιεργειών Η κρίση στο ρύζι δεν είναι μακρινή είναι ήδη εδώ με απτό αντίκτυπο στην ελληνική αγορά και στην καθημερινότητα των πολιτών.

Πηγές: statistics.gr elga.gr minagric.gr
Πηγή φωτογραφίας 1: ot.gr
Πηγή φωτογραφίας 2: ot.gr
Πηγή φωτογραφίας 3: cibum.gr