Μια διεθνής επιστημονική ομάδα από ιδρύματα της Μάλτας και της Ιταλίας εντοπίζει ένα υπόγειο σύστημα γλυκού νερού χαμηλής αλατότητας κάτω από τον πυθμένα του Κορινθιακού Κόλπου. Το νερό αυτό, που βρίσκεται εντός ιζημάτων, εκτιμάται ότι έχει ηλικία περίπου 800.000 ετών, βάσει ισοτοπικών μετρήσεων. Η ανακάλυψη πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ερευνητικού δικτύου COST Action CA19109 – MEDYNA, το οποίο εξετάζει την υδρογεωλογική συμπεριφορά παράκτιων περιοχών της Μεσογείου.

Τι αποκαλύπτει η νέα επιστημονική έρευνα

Ο Κορινθιακός Κόλπος αποτελεί ενεργή γεωλογική λεκάνη με έντονη τεκτονική δραστηριότητα και υψηλό ρυθμό απόθεσης ιζημάτων. Η περιοχή υφίσταται σημαντικές μεταβολές στη στάθμη της θάλασσας κατά τις τελευταίες εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, γεγονός που συμβάλλει στη δημιουργία συνθηκών κατάλληλων για την αποθήκευση υπόγειων υδάτων. Η γεωμορφολογία του κόλπου, σε συνδυασμό με την παρουσία ενεργών ρηγμάτων, προσφέρει ένα μοναδικό πεδίο για τη μελέτη της σχέσης μεταξύ γεωλογικών διεργασιών και υδρολογικών συστημάτων.

Η ερευνητική ομάδα αξιοποιεί γεωφυσικές τεχνικές όπως σεισμική ανάκλαση και ηλεκτρομαγνητική απεικόνιση για την απεικόνιση των υποθαλάσσιων στρωμάτων. Επιπλέον, πραγματοποιείται συλλογή δειγμάτων ιζημάτων από τον πυθμένα του κόλπου, με στόχο την ανάλυση της σύστασης και της αλατότητας του νερού. Η ηλικία του υδροφορέα προσδιορίζεται με ισοτοπικές μεθόδους, ενώ τα δεδομένα τροφοδοτούν υπολογιστικά μοντέλα που προσομοιώνουν τη συμπεριφορά του συστήματος στο χρόνο.

Η ύπαρξη γλυκού νερού κάτω από τον θαλάσσιο πυθμένα μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση της λειψυδρίας σε περιοχές με περιορισμένα αποθέματα. Παράλληλα, η μελέτη τέτοιων φαινομένων ενισχύει την κατανόηση της υδρολογικής εξέλιξης της Μεσογείου και των επιπτώσεων της κλιματικής μεταβολής στους υδάτινους πόρους. Η χαρτογράφηση αυτών των συστημάτων μπορεί να αποτελέσει εργαλείο για τη βιώσιμη διαχείριση των υδάτων και την προστασία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.

Δηλώσεις και παρασκηνιακές πληροφορίες

Η επικεφαλής της μελέτης, Σενάι Χοροζάλ, αναφέρει ότι πρόκειται για μια γεωλογικά ενεργή λεκάνη σχίσματος, η οποία παρουσιάζει υψηλό ρυθμό συσσώρευσης ιζημάτων και βιώνει σημαντικές διακυμάνσεις στη στάθμη της θάλασσας κατά τις τελευταίες εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια. Η ίδια επισημαίνει ότι η επιλογή του Κορινθιακού ως πεδίου έρευνας βασίζεται στην τεκμηριωμένη γεωλογική δραστηριότητα της περιοχής και στην επιστημονική της αξία για τη μελέτη υποθαλάσσιων υδροφορέων. Διευκρινίζει ότι η μελέτη εντάσσεται στο πρόγραμμα MEDYNA, το οποίο προωθεί συνεργασίες μεταξύ επιστημονικών φορέων της Μεσογείου και χρηματοδοτείται από ευρωπαϊκούς πόρους. Τονίζει ότι η ανακάλυψη δεν αφορά μόνο την επιστημονική κοινότητα, αλλά έχει ευρύτερη σημασία για την κατανόηση της διαχείρισης των υδάτινων πόρων σε παράκτιες περιοχές.

Η αξιοποίηση υποθαλάσσιων υδάτινων πόρων διέπεται από ρυθμιστικό πλαίσιο σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Η άντληση νερού από θαλάσσιο πυθμένα απαιτεί ειδική αδειοδότηση, ενώ η προστασία των οικοσυστημάτων αποτελεί βασική προϋπόθεση. Στην Ελλάδα, η διαχείριση των υδάτων ρυθμίζεται από τον Ν. 3199/2003 και την Οδηγία 2000/60/ΕΚ της Ε.Ε., με έμφαση στη βιωσιμότητα και τη διατήρηση της βιοποικιλότητας.

Τεχνική και πρακτική αξιοποίηση

Η άντληση νερού από βάθος 300 μέτρων κάτω από τον πυθμένα απαιτεί εξειδικευμένο εξοπλισμό και σημαντική επένδυση. Οι συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας σε τέτοια βάθη καθιστούν δύσκολη τη διατήρηση της ποιότητας του νερού κατά την εξαγωγή. Δεν υπάρχουν προς το παρόν σχέδια αξιοποίησης, ενώ οι ερευνητές προτείνουν περαιτέρω παρακολούθηση και χαρτογράφηση για την εκτίμηση της δυναμικής του υδροφορέα.

Ανάλογα φαινόμενα έχουν καταγραφεί σε περιοχές όπως η Σικελία, η Αδριατική και η ανατολική Ισπανία. Η περίπτωση του Κορινθιακού ξεχωρίζει λόγω της ηλικίας του υδροφορέα και της γεωτεκτονικής πολυπλοκότητας. Σε διεθνές επίπεδο, έχουν πραγματοποιηθεί πιλοτικές γεωτρήσεις για την αξιολόγηση της ποιότητας των υποθαλάσσιων υδάτων, χωρίς εμπορική εκμετάλλευση λόγω τεχνικών και περιβαλλοντικών περιορισμών. Η ανακάλυψη ενισχύει την υπόθεση ότι τέτοια συστήματα είναι πιο διαδεδομένα απ’ όσο πιστευόταν.

Η ανακάλυψη υπόγειου συστήματος γλυκού νερού κάτω από τον πυθμένα του Κορινθιακού Κόλπου τεκμηριώνεται από διεθνή επιστημονική ομάδα μέσω γεωφυσικών και ισοτοπικών μεθόδων. Το νερό χαρακτηρίζεται από χαμηλή αλατότητα και εκτιμάται ότι έχει ηλικία περίπου 800.000 ετών. Η έρευνα πραγματοποιείται στο πλαίσιο μελέτης της υδρογεωλογικής δυναμικής παράκτιων περιοχών της Μεσογείου και εντάσσεται σε ευρύτερο επιστημονικό πρόγραμμα παρακολούθησης υποθαλάσσιων υδάτινων συστημάτων. Οι εργασίες πεδίου και ανάλυσης ολοκληρώνονται με τη συνεργασία πανεπιστημιακών και ερευνητικών φορέων από τη Μάλτα και την Ιταλία. Οι σχετικές δημοσιεύσεις αναμένεται να αξιοποιηθούν για περαιτέρω μελέτες και εφαρμογές στον τομέα της διαχείρισης υδάτινων πόρων.

Πηγή φωτογραφίας 1: esag.swiss
Πηγή φωτογραφίας 2: visitpeloponnese.com
Πηγή φωτογραφίας 3: istockphoto.com