Σε μια εξέλιξη που ήδη χαρακτηρίζεται ως καμπή στην ιστορία της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή, το Ισραήλ και η Χαμάς συμφώνησαν να εφαρμόσουν την πρώτη φάση του ειρηνευτικού σχεδίου που παρουσίασε ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ. Η συμφωνία, η οποία επιτεύχθηκε έπειτα από εντατικές διαπραγματεύσεις με τη μεσολάβηση τρίτων χωρών, προβλέπει άμεση παύση των εχθροπραξιών, ανταλλαγή κρατουμένων και ομήρων, καθώς και σταδιακή αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων από τη Λωρίδα της Γάζας.

Η ανακοίνωση έγινε το βράδυ της Τετάρτης από τον ίδιο τον Τραμπ μέσω της πλατφόρμας Truth Social, όπου ανέφερε ότι οι δύο πλευρές υπέγραψαν την πρώτη φάση του σχεδίου, το οποίο χαρακτηρίζεται ως «προοίμιο για μια διαρκή ειρήνη». Σύμφωνα με τις λεπτομέρειες που δόθηκαν, η Χαμάς θα απελευθερώσει 20 Ισραηλινούς ομήρους, ενώ το Ισραήλ θα προχωρήσει στην απελευθέρωση περίπου 2.000 Παλαιστινίων κρατουμένων, εκ των οποίων οι 250 εκτίουν ποινές ισόβιας κάθειρξης.

Παράλληλα, οι Ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις ανακοίνωσαν ότι ξεκινά η σταδιακή αποχώρηση των στρατευμάτων τους από τη Γάζα, με τις πρώτες μονάδες να αποσύρονται από το νότιο τμήμα της περιοχής. Η αποχώρηση αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο της εφαρμογής του σχεδίου Τραμπ, το οποίο περιλαμβάνει 20 σημεία και στοχεύει στη δημιουργία συνθηκών για μόνιμη εκεχειρία και πολιτική μετάβαση.

Η συμφωνία χαιρετίστηκε από διεθνείς ηγέτες και οργανισμούς. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, κάλεσε τις εμπλεκόμενες πλευρές να τηρήσουν πλήρως τους όρους της συμφωνίας και να επιτρέψουν την απρόσκοπτη είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας. Ο Πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, χαρακτήρισε τη συμφωνία «εθνική και ηθική νίκη», ενώ η Χαμάς δήλωσε ότι η συμφωνία σηματοδοτεί το τέλος του πολέμου και την αρχή μιας νέας εποχής για τον παλαιστινιακό λαό.

Καθοριστική υπήρξε η συμβολή της Τουρκίας στην επίτευξη της συμφωνίας, καθώς η Άγκυρα αναλαμβάνει επίσημα τον ρόλο της εγγυήτριας δύναμης στην πρώτη φάση του σχεδίου. Έχοντας διατηρήσει ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας τόσο με τη Χαμάς όσο και με το Ισραήλ, η τουρκική διπλωματία λειτούργησε ως γέφυρα συνεννόησης και παρείχε τεχνική και πολιτική υποστήριξη στις διαπραγματεύσεις που πραγματοποιήθηκαν στο Σαρμ Ελ Σέιχ. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές στην Άγκυρα, η Τουρκία θα εποπτεύσει την εφαρμογή των όρων της εκεχειρίας και θα παρακολουθεί την ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα, ενώ έχει ήδη δεσμευτεί να αποστείλει παρατηρητές και βοήθεια.

Η συμμετοχή της Τουρκίας προσδίδει στη συμφωνία επιπλέον βάρος και διεθνή νομιμοποίηση, ενισχύοντας τον ρόλο της χώρας ως περιφερειακού παίκτη στη Μέση Ανατολή. Η Άγκυρα έχει ήδη ανακοινώσει ότι θα φιλοξενήσει την επόμενη φάση των διαπραγματεύσεων για την πολιτική μετάβαση στη Γάζα, σε συνεργασία με την Αίγυπτο και το Κατάρ.

Η συμφωνία αυτή αποτελεί επίσης ένα σημαντικό βήμα προς την προσωπική φιλοδοξία του Ντόναλντ Τραμπ να διεκδικήσει το Νόμπελ Ειρήνης. Ο Αμερικανός Πρόεδρος έχει επανειλημμένα εκφράσει την επιθυμία του να τιμηθεί με το βραβείο, θεωρώντας ότι οι προηγούμενες πρωτοβουλίες του, όπως οι Συμφωνίες του Αβραάμ το 2020, δεν έτυχαν της αναγνώρισης που τους άξιζε. Η σημερινή εξέλιξη, με την επίτευξη εκεχειρίας σε μια από τις πιο αιματοβαμμένες συγκρούσεις της εποχής, ενισχύει το αφήγημα του Τραμπ ως «ειρηνοποιού» και προσθέτει ένα ισχυρό επιχείρημα στην πιθανή υποψηφιότητά του για το Νόμπελ.

Αναλυτές σε διεθνή μέσα ενημέρωσης σχολιάζουν ότι η συμφωνία στη Γάζα, αν εφαρμοστεί πλήρως και οδηγήσει σε μόνιμη ειρήνη, θα μπορούσε να αποτελέσει το «εισιτήριο» του Τραμπ για τη διεθνή αναγνώριση που επιδιώκει. Σύμφωνα με εκτιμήσεις από αμερικανικά και ευρωπαϊκά think tanks, η συμφωνία αυτή ενδέχεται να αποτελέσει το πιο φιλόδοξο βήμα του Τραμπ προς την παγκόσμια διπλωματική καταξίωση.

Ωστόσο, η συμφωνία δεν είναι χωρίς αμφιβολίες. Παραμένουν αναπάντητα ερωτήματα σχετικά με το ποιος θα αναλάβει τη διακυβέρνηση της Γάζας μετά την αποχώρηση του Ισραήλ, αν η Χαμάς θα αφοπλιστεί ή θα συνεχίσει να έχει στρατιωτική παρουσία, καθώς και ποιες εγγυήσεις ασφαλείας θα δοθούν για την αποτροπή νέας σύρραξης. Ο ισραηλινός στρατός έχει ήδη δώσει εντολή για προετοιμασία αποχώρησης, αλλά παραμένει σε ετοιμότητα για κάθε ενδεχόμενο, καλώντας τους κατοίκους να μην επιστρέψουν στο βόρειο τμήμα της Γάζας, όπου συνεχίζονται οι επιχειρήσεις.

Η επόμενη φάση του σχεδίου προβλέπει τη δημιουργία διεθνούς επιτροπής για την εποπτεία της εφαρμογής της συμφωνίας, την αποκατάσταση των υποδομών στη Γάζα και την έναρξη πολιτικού διαλόγου για το μέλλον της περιοχής. Το Κατάρ, η Αίγυπτος και η Τουρκία αναμένεται να διαδραματίσουν κεντρικό ρόλο ως εγγυήτριες δυνάμεις, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη εκφράσει την πρόθεσή της να συνεισφέρει οικονομικά και τεχνικά στην ανοικοδόμηση.

Το Insideworld παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στη Γάζα και θα επανέλθει με νέα ενημέρωση μόλις υπάρξουν επίσημες ανακοινώσεις ή νεότερα στοιχεία από τις εμπλεκόμενες πλευρές.

Πηγή φωτογραφίας 1: thedailybeast.com
Πηγή φωτογραφίας 2: aljazeera.com
Πηγή φωτογραφίας 3: apnews.com