Μία υπόθεση μεγάλης κλίμακας με επίκεντρο την οικονομική απάτη μέσω εικονικών τιμολογίων έχει φέρει στο φως ένα πολυπρόσωπο δίκτυο που εκτείνεται από τον χώρο της λογιστικής και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων έως και την εγχώρια τηλεοπτική παραγωγή. Οι αρχές ερευνούν δεκάδες πρόσωπα και εταιρείες για συμμετοχή σε ένα οργανωμένο σχήμα που φέρεται να έχει αποσπάσει εκατομμύρια ευρώ από το ελληνικό δημόσιο.

Η δομή του κυκλώματος βασιζόταν στη δημιουργία εκατοντάδων εταιρειών χωρίς πραγματική δραστηριότητα, οι οποίες χρησιμοποιούνταν για την έκδοση τιμολογίων χωρίς αντίκρισμα. Οι συναλλαγές αυτές, που ξεπερνούν τις 310, είχαν ως στόχο την επιστροφή ΦΠΑ και τη μείωση φορολογικών υποχρεώσεων. Οι εμπλεκόμενοι φέρονται να χρησιμοποιούσαν πρόσωπα χωρίς οικονομική επιφάνεια — μεταξύ αυτών άνεργοι, ηλικιωμένοι και εργάτες — ως νόμιμους εκπροσώπους των εταιρειών, ώστε να αποκρύψουν την πραγματική ταυτότητα των διαχειριστών.

Στο επίκεντρο της έρευνας βρίσκεται πρόσωπο με ιδιότητα προέδρου αθλητικού συλλόγου και ενεργή παρουσία στην τοπική αυτοδιοίκηση. Μαζί με συγγενικό του πρόσωπο, υπάλληλο δημοτικής υπηρεσίας, φέρονται να είχαν κεντρικό ρόλο στην οργάνωση και διαχείριση του δικτύου. Οι αρχές εξετάζουν τη συμμετοχή τους στη δημιουργία εταιρειών που εμφανίζονται να έχουν εκδοθεί ακόμη και στο όνομα ηλικιωμένης συγγενής με σοβαρά προβλήματα υγείας.

Στο πλαίσιο της έρευνας, εξετάζεται η πιθανή εμπλοκή εταιρείας που δραστηριοποιείται στον χώρο της τηλεοπτικής παραγωγής, η οποία φέρεται να έχει λάβει τιμολόγια συνολικής αξίας περίπου 1,5 εκατομμυρίου ευρώ από εταιρείες που συνδέονται με το υπό διερεύνηση δίκτυο. Ο επικεφαλής της εταιρείας έχει τοποθετηθεί δημόσια, αρνούμενος οποιαδήποτε εμπλοκή και δηλώνοντας πως όλες οι συναλλαγές είναι νόμιμες και ελέγξιμες από τις αρμόδιες αρχές.

Η ζημία για το ελληνικό δημόσιο εκτιμάται σε τουλάχιστον 4,5 εκατομμύρια ευρώ, ενώ υπάρχουν ενδείξεις ότι το δίκτυο είχε στόχο να αποσπάσει ποσά που αγγίζουν τα 12 εκατομμύρια. Σε εφόδους που πραγματοποιήθηκαν σε κατοικίες και επαγγελματικούς χώρους, κατασχέθηκαν μετρητά ύψους άνω των 500.000 ευρώ. Οι αρχές συνεχίζουν τη διασταύρωση στοιχείων, εξετάζοντας τραπεζικούς λογαριασμούς και διασυνδέσεις με εταιρείες του εξωτερικού.

Στο ανακριτικό υλικό περιλαμβάνονται τηλεφωνικές συνομιλίες μεταξύ προσώπων που φέρονται να εμπλέκονται, στις οποίες γίνεται λόγος για επιτάχυνση επιστροφών φόρων και διευθέτηση συναλλαγών. Οι διάλογοι αυτοί αξιολογούνται ως κρίσιμα στοιχεία για την τεκμηρίωση της υπόθεσης. Μέχρι στιγμής έχουν πραγματοποιηθεί τουλάχιστον 18 συλλήψεις, ενώ η δικογραφία περιλαμβάνει 73 πρόσωπα. Οι κατηγορίες που εξετάζονται περιλαμβάνουν σύσταση και συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση, φορολογική απάτη και νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Η υπόθεση έχει διαβιβαστεί στον αρμόδιο ανακριτή, ενώ δεν αποκλείεται να υπάρξουν νέες συλλήψεις και διευρύνσεις της έρευνας.

Η αποκάλυψη της υπόθεσης έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από πρόσωπα που φέρονται να εμπλέκονται ή να συνδέονται με το δίκτυο. Σε αρκετές περιπτώσεις, έχουν υπάρξει δημόσιες τοποθετήσεις μέσω τηλεοπτικών συνεντεύξεων, δελτίων τύπου ή αναρτήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στις οποίες αρνούνται κάθε συμμετοχή ή γνώση της υπόθεσης. Ορισμένοι εμπλεκόμενοι υποστηρίζουν ότι οι συναλλαγές τους ήταν νόμιμες και πως οι εταιρείες τους λειτουργούσαν κανονικά. Δικηγόροι των κατηγορουμένων κάνουν λόγο για «παρερμηνεία λογιστικών πρακτικών» και ζητούν πλήρη έλεγχο των φορολογικών στοιχείων πριν αποδοθούν ευθύνες. Η υπόθεση έχει προκαλέσει έντονη συζήτηση στο διαδίκτυο, με χρήστες να σχολιάζουν την εμπλοκή προσώπων της δημοσιότητας και να ζητούν διαφάνεια.

Η έκταση της απάτης εγείρει σοβαρά ερωτήματα για την αποτελεσματικότητα των θεσμικών μηχανισμών ελέγχου και πρόληψης. Πώς κατάφερε να λειτουργήσει ένα τόσο εκτεταμένο δίκτυο για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς να εντοπιστεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες; Η χρήση «αχυρανθρώπων» και η ίδρυση εταιρειών με εικονικά στοιχεία φαίνεται να μην ενεργοποίησε έγκαιρα τα συστήματα ελέγχου. Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) και η Δίωξη Οικονομικού Εγκλήματος έχουν ενισχύσει τους ελέγχους σε συναλλαγές υψηλού κινδύνου. Παράλληλα, το Υπουργείο Οικονομικών εξετάζει την ενίσχυση των θεσμικών εργαλείων για την πρόληψη παρόμοιων φαινομένων. Η υπόθεση αναδεικνύει την ανάγκη για μεγαλύτερη λογοδοσία σε δημόσιες θέσεις και για αυστηρότερη εποπτεία των οικονομικών δραστηριοτήτων που συνδέονται με κρατικές επιστροφές και επιδοτήσεις.

Η συγκεκριμένη υπόθεση δεν είναι η πρώτη που αφορά εικονικά τιμολόγια στην Ελλάδα, αλλά ξεχωρίζει για την έκταση, την πολυπλοκότητα και την εμπλοκή προσώπων με δημόσια προβολή. Στο παρελθόν έχουν αποκαλυφθεί κυκλώματα με παρόμοια μεθοδολογία, κυρίως στον χώρο των κατασκευών και της εστίασης. Ωστόσο, η παρούσα υπόθεση περιλαμβάνει πάνω από 350 εταιρείες και δεκάδες εκατομμύρια ευρώ, γεγονός που την καθιστά μία από τις μεγαλύτερες του είδους. Αντίστοιχα φαινόμενα έχουν καταγραφεί σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με την Ιταλία και τη Ρουμανία να έχουν αντιμετωπίσει οργανωμένα δίκτυα φοροδιαφυγής μέσω εικονικών συναλλαγών. Σε πολλές περιπτώσεις, η αντιμετώπιση περιλάμβανε διασταύρωση δεδομένων σε πραγματικό χρόνο και χρήση τεχνητής νοημοσύνης. Η σύγκριση με διεθνείς πρακτικές δείχνει την ανάγκη για τεχνολογική αναβάθμιση.

Πηγή φωτογραφίας 1: reporter.gr
Πηγή φωτογραφίας 2: taxlaw.gr