Ουάσινγκτον, 1 Οκτωβρίου 2025 – Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών εισέρχεται επισήμως σε κατάσταση shutdown, καθώς το Κογκρέσο απέτυχε να εγκρίνει εγκαίρως τον νέο προϋπολογισμό για το οικονομικό έτος 2025–2026. Η εξέλιξη αυτή σηματοδοτεί μια από τις πιο κρίσιμες στιγμές της σύγχρονης αμερικανικής πολιτικής ιστορίας, με σοβαρές επιπτώσεις στην εσωτερική λειτουργία του κράτους, την οικονομία και τη διεθνή εικόνα των ΗΠΑ.

Το shutdown είναι η διακοπή λειτουργίας της ομοσπονδιακής κυβέρνησης όταν δεν εγκρίνεται η χρηματοδότηση των κρατικών υπηρεσιών. Οι υπηρεσίες που δεν θεωρούνται απαραίτητες αναστέλλουν τη λειτουργία τους, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες δημόσιοι υπάλληλοι τίθενται σε υποχρεωτική άδεια άνευ αποδοχών ή εργάζονται χωρίς μισθό μέχρι την επαναλειτουργία. Η κατάσταση αυτή δεν είναι πρωτοφανής, αλλά η σημερινή της μορφή χαρακτηρίζεται από την απουσία σχεδίου έκτακτης ανάγκης και την έντονη πολιτική πόλωση.

Η κρίση πυροδοτήθηκε από την αδυναμία επίτευξης συμφωνίας μεταξύ Ρεπουμπλικάνων και Δημοκρατικών στο Κογκρέσο. Οι Ρεπουμπλικάνοι ζητούν επταεβδομαδιαία παράταση της χρηματοδότησης με αυξημένα κονδύλια για την ασφάλεια των τριών εξουσιών, ενώ οι Δημοκρατικοί απαιτούν την παράταση των ενισχυμένων επιδοτήσεων του Νόμου για την Προσιτή Φροντίδα Υγείας. Ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, μετά από έκτακτη συνάντηση με ηγέτες των δύο κομμάτων, χαρακτήρισε τις απαιτήσεις των Δημοκρατικών «μη σοβαρές και γελοίες» και ακύρωσε περαιτέρω διαπραγματεύσεις, οδηγώντας τη χώρα σε πολιτικό αδιέξοδο.

Η διακοπή λειτουργίας επηρεάζει ευρύ φάσμα υπηρεσιών. Εθνικά πάρκα, μουσεία και πολιτιστικά ιδρύματα κλείνουν, ενώ δικαστήρια, φορολογικές υπηρεσίες και υγειονομικές αρχές λειτουργούν με περιορισμένο προσωπικό. Οι στρατιωτικοί και οι υπάλληλοι ασφαλείας συνεχίζουν να εργάζονται, αλλά η πληρωμή τους καθυστερεί. Κοινωνικές υπηρεσίες, όπως η έκδοση επιδομάτων και η διαχείριση αιτήσεων ασφάλισης, αναστέλλονται. Σύμφωνα με την Office of Management and Budget (OMB), αρκετοί οργανισμοί δεν διαθέτουν σχέδια έκτακτης ανάγκης, γεγονός που εντείνει τον κίνδυνο αποδιοργάνωσης.

Η διακοπή λειτουργίας επηρεάζει ευρύ φάσμα υπηρεσιών. Εθνικά πάρκα, μουσεία και πολιτιστικά ιδρύματα κλείνουν, ενώ δικαστήρια, φορολογικές υπηρεσίες και υγειονομικές αρχές λειτουργούν με περιορισμένο προσωπικό. Οι στρατιωτικοί και οι υπάλληλοι ασφαλείας συνεχίζουν να εργάζονται, αλλά η πληρωμή τους καθυστερεί. Κοινωνικές υπηρεσίες, όπως η έκδοση επιδομάτων και η διαχείριση αιτήσεων ασφάλισης, αναστέλλονται. Σύμφωνα με την Office of Management and Budget (OMB), αρκετοί οργανισμοί δεν διαθέτουν σχέδια έκτακτης ανάγκης, γεγονός που εντείνει τον κίνδυνο αποδιοργάνωσης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το shutdown δεν επηρεάζει μόνο τις κρατικές δομές, αλλά έχει και άμεσες κοινωνικές συνέπειες. Χιλιάδες οικογένειες δημόσιων υπαλλήλων βρίσκονται αντιμέτωπες με οικονομική αβεβαιότητα, καθώς οι μισθοί τους παγώνουν επ’ αόριστον. Επιπλέον, η διακοπή λειτουργίας υπηρεσιών όπως η έκδοση διαβατηρίων, η επεξεργασία φορολογικών δηλώσεων και η παροχή κοινωνικών παροχών δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στην καθημερινότητα των πολιτών. Η εμπιστοσύνη προς την κυβέρνηση κλονίζεται, ενώ η αίσθηση αστάθειας ενισχύεται σε μια περίοδο που η κοινωνική συνοχή δοκιμάζεται ήδη από διεθνείς κρίσεις και εσωτερικές εντάσεις.

Η οικονομία των ΗΠΑ αναμένεται να δεχθεί ισχυρό πλήγμα. Κάθε ημέρα shutdown κοστίζει δισεκατομμύρια δολάρια σε χαμένη παραγωγικότητα και καθυστερημένες πληρωμές. Η πιστοληπτική αξιολόγηση της χώρας απειλείται με υποβάθμιση, όπως είχε συμβεί το 2011, ενώ οι χρηματαγορές παρουσιάζουν έντονη μεταβλητότητα, με τους επενδυτές να αποσύρουν κεφάλαια από αμερικανικά ομόλογα. Η καταναλωτική εμπιστοσύνη μειώνεται, επηρεάζοντας την αγορά και τις επιχειρήσεις, ενώ η αβεβαιότητα εντείνεται σε όλους τους τομείς της οικονομικής δραστηριότητας.

Το σημερινό shutdown δεν είναι το πρώτο στην ιστορία των ΗΠΑ. Από το 1976 έχουν σημειωθεί πάνω από είκοσι shutdowns, με το μεγαλύτερο να διαρκεί τριάντα πέντε ημέρες κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ, από τον Δεκέμβριο του 2018 έως τον Ιανουάριο του 2019. Ωστόσο, η τρέχουσα κρίση χαρακτηρίζεται από την απουσία εναλλακτικών σχεδίων, την αυξημένη πολιτική ένταση και την πιθανότητα ευρείας κλίμακας απολύσεων, κάτι που δεν έχει συμβεί σε προηγούμενες περιπτώσεις.

Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί με ανησυχία τις εξελίξεις. Οι ευρωπαϊκές αγορές σημειώνουν πτώση, ενώ οι ασιατικές εμφανίζουν επιφυλακτικότητα. Ο ΟΗΕ και η Παγκόσμια Τράπεζα εκφράζουν ανησυχία για τις επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία, ενώ οι σύμμαχοι των ΗΠΑ αναμένουν καθυστερήσεις σε διπλωματικές και στρατιωτικές συνεργασίες. Η εικόνα της χώρας στο εξωτερικό πλήττεται, καθώς το shutdown εκλαμβάνεται ως ένδειξη πολιτικής αστάθειας και θεσμικής δυσλειτουργίας.

Η κατάσταση παραμένει ρευστή και οι επόμενες ώρες είναι κρίσιμες. Η πιθανότητα παράτασης του shutdown για εβδομάδες ή και μήνες δεν μπορεί να αποκλειστεί, ενώ η πίεση από την κοινωνία και τις αγορές ενδέχεται να οδηγήσει σε νέα διαπραγμάτευση. Το ερώτημα που τίθεται πλέον είναι αν το πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ μπορεί να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της εποχής ή αν η κρίση αυτή θα αποτελέσει σημείο καμπής για την αμερικανική δημοκρατία.

Πηγή φωτογραφίας 1: sigmalive.com
Πηγή φωτογραφίας 2: abcnews.go.com