Τον Σεπτέμβριο του 2023, η Θεσσαλία βρέθηκε αντιμέτωπη με την κακοκαιρία “Daniel”, ένα ακραίο φαινόμενο που κατέγραψε ρεκόρ βροχόπτωσης και προκάλεσε εκτεταμένες πλημμύρες. Πόλεις όπως ο Βόλος, η Καρδίτσα και τα Φάρσαλα μετατράπηκαν σε υδάτινους κρατήρες, ενώ χιλιάδες κάτοικοι βίωσαν την απόλυτη απώλεια: σπιτιών, περιουσιών, καλλιεργειών και, δυστυχώς, ανθρώπινων ζωών.

Η περιοχή επλήγη από πρωτοφανή ύψη βροχόπτωσης, με 700-750 χιλιοστά να καταγράφονται σε λίγες ώρες, υπερβαίνοντας κατά πολύ τις δυνατότητες απορρόφησης και προστασίας των υφιστάμενων υποδομών. Οι ανθρώπινες απώλειες ήταν τραγικές: 17 νεκροί τις πρώτες ημέρες, ενώ σύμφωνα με μεταγενέστερη έκθεση του ΚΕΠΥ, οι πλεονάζοντες θάνατοι το πρώτο τρίμηνο μετά την καταστροφή έφτασαν τους 335.

Η κακοκαιρία Daniel ανέδειξε τις χρόνιες αδυναμίες του κρατικού μηχανισμού στην πρόληψη και διαχείριση φυσικών καταστροφών. Παρά τις εξαγγελίες για «ανθεκτική Θεσσαλία», η υλοποίηση έργων παραμένει αργή. Το 1ο Thessaly Forum το 2025 επιβεβαίωσε ότι η περιοχή βρίσκεται στον πυρήνα της κλιματικής κρίσης, με την ανάγκη για ενιαία διαχείριση υδάτων και αναθεώρηση του πολεοδομικού σχεδιασμού να είναι επιτακτική.

Η πολιτική αντιπαράθεση εντάθηκε, με την αντιπολίτευση να κατηγορεί την κυβέρνηση για καθυστερημένες αντιδράσεις και ανεπαρκή στήριξη των πληγέντων. Παράλληλα, η δημιουργία του νέου Οργανισμού Υδάτων Θεσσαλίας αποτελεί ένα βήμα προς την αποκέντρωση της διαχείρισης, αλλά η αποτελεσματικότητά του μένει να αποδειχθεί.

Η δημοσιονομική επίπτωση της καταστροφής εκτιμάται ότι θα φτάσει τα 5 δισ. ευρώ. Οι επιχειρήσεις που επλήγησαν μπήκαν σε ειδικό καθεστώς αναστολής φορολογικών υποχρεώσεων, ενώ προβλέπεται η αποπληρωμή σε 72 δόσεις από το καλοκαίρι του 2025.

Ο πρωτογενής τομέας υπέστη βαρύ πλήγμα: χιλιάδες στρέμματα καλλιεργειών καταστράφηκαν, ενώ οι αγρότες αντιμετωπίζουν ακόμα προβλήματα αποκατάστασης. Η μείωση της παραγωγής οδήγησε σε αύξηση τιμών και ελλείψεις σε βασικά προϊόντα, επηρεάζοντας την εθνική οικονομία.

Η Θεσσαλία, με τον εύφορο κάμπο των 3,47 εκατομμυρίων στρεμμάτων, αποτελεί τον πυλώνα της ελληνικής αγροτικής παραγωγής. Η κακοκαιρία Daniel βύθισε σχεδόν το ¼ αυτής της καλλιεργήσιμης γης κάτω από το νερό. Οι συνέπειες ήταν καταστροφικές:

Καλλιέργειες όπως βαμβάκι, βιομηχανική ντομάτα, φρούτα και ξηροί καρποί (αχλάδια, μήλα, κάστανα, καρύδια) υπέστησαν ολική καταστροφή. Η Θεσσαλία παράγει το 38% του ελληνικού βαμβακιού και το 52% της βιομηχανικής ντομάτας.

Κτηνοτροφία: Πνίγηκαν χιλιάδες ζώα, με τον ΕΛΓΑ να καταγράφει ζημιές σε 124.559 ζώα και να καταβάλλει αποζημιώσεις ύψους σχεδόν 18 εκατ. ευρώ.

Αλιεία και μελισσοκομία επλήγησαν επίσης, με απώλειες σε υδάτινους πόρους και βιοτόπους.

Αποζημιώσεις: Παρά τις εξαγγελίες, πολλοί παραγωγοί δεν έχουν λάβει πλήρη αποζημίωση. Οι συνολικές αποζημιώσεις για το φυτικό κεφάλαιο ανήλθαν σε περίπου 179 εκατ. ευρώ για 827.000 στρέμματα.

Ανασυγκρότηση: Τα έργα θωράκισης του κάμπου προχωρούν με αργούς ρυθμούς, ενώ η ενιαία διαχείριση των υδάτων μέσω νέου οργανισμού βρίσκεται ακόμη σε φάση σχεδιασμού.

Η πρωτογενής παραγωγή στη Θεσσαλία δεν έχει καταφέρει να επιστρέψει στους ρυθμούς της προ-Daniel εποχής. Οι αγρότες και κτηνοτρόφοι δίνουν καθημερινή μάχη για την επιβίωση, ενώ η κλιματική κρίση απειλεί με επανάληψη τέτοιων φαινομένων.

Η κοινωνική συνοχή δοκιμάστηκε. Πάνω από  έλαβαν οικοσκευές, ενώ χιλιάδες άλλοι παραμένουν σε προσωρινές κατοικίες. Η ψυχολογική επιβάρυνση είναι εμφανής, με αυξημένα περιστατικά άγχους, κατάθλιψης και PTSD, ιδιαίτερα σε παιδιά και ηλικιωμένους.

Η έκθεση του ΚΕΠΥ αποκάλυψε 335 πλεονάζοντες θανάτους το πρώτο τρίμηνο μετά την καταστροφή, έναντι των 17 που είχαν δηλωθεί αρχικά. Η δημόσια υγεία επηρεάστηκε σοβαρά από τη μόλυνση των υδάτων και την έλλειψη πρόσβασης σε βασικές υπηρεσίες.

Η κακοκαιρία Daniel λειτούργησε ως επιταχυντής της περιβαλλοντικής κρίσης. Η αποψίλωση δασών, η καταστροφή υγροτόπων και η διάβρωση του εδάφους επιδείνωσαν την οικολογική ισορροπία της Θεσσαλίας. Η απουσία φυσικών φραγμάτων και η ανεξέλεγκτη δόμηση συνέβαλαν στην ένταση των πλημμυρικών φαινομένων. Η ανάγκη για βιώσιμη διαχείριση των υδάτινων πόρων και αναδάσωση είναι πλέον στρατηγική προτεραιότητα. Ωστόσο, η εφαρμογή περιβαλλοντικών πολιτικών παραμένει αποσπασματική και χωρίς σαφή χρονοδιάγραμμα.

Η κακοκαιρία Daniel δεν ήταν απλώς μια φυσική καταστροφή. Ήταν ένα τεστ αντοχής για την ελληνική κοινωνία, την οικονομία και το πολιτικό σύστημα. Οι πληγές της Θεσσαλίας παραμένουν ανοιχτές, όχι μόνο στο έδαφος αλλά και στη συνείδηση των πολιτών. Η πρόκληση δεν είναι πια η αποκατάσταση, αλλά η μεταμόρφωση: από μια περιοχή ευάλωτη σε μια περιφέρεια ανθεκτική, βιώσιμη και δίκαιη. Το ερώτημα είναι αν θα τολμήσουμε να κάνουμε το άλμα ή αν θα μείνουμε εγκλωβισμένοι στην επανάληψη της τραγωδίας.

Πηγές: ypodomes.com | iefimerida.gr | imerodromos.gr
Πηγή Φωτογραφίας 1: Unsplash
Πηγή Φωτογραφίας 2: Unsplash
Πηγή Φωτογραφίας 3: Unsplash